Ekonomide 2024-2026 döneminin yol haritası niteliğinde olan Orta Vadeli Program’da yeni emeklilik sistemi Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) de yer aldı. 2024 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girmesi öngörülen TES ile tasarrufları artırmak, bireysel emeklilik sisteminde kalış sürelerini uzatmak ve toplanan fon tutarını artırmak amaçlanıyor. Emeklilik döneminde oluşacak gelir kayıplarını telafi etme amacıyla kurgulanan bu yeni sistemde, ek bir emeklilik geliri getirisi ile emeklilerin yaşam standardını koruma hedefleniyor. ‘TES’ adı verilen yeni sistemde, çalışan, işveren ve devlet tarafından, çalışanın bireysel hesabına katkılar nakit olarak yatırılıyor ve biriken para emeklilik yatırım fonlarında değerlendiriliyor.

Fonların seçiminin ve birikimlerin hangi fonlar arasında dağılacağının çalışan tarafından belirleneceği TES, ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlanıyor. İkinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulanan TES’in, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sistemiyle ayrıştığına dikkat çeken Doğan Sigorta Brokerlik CEO’su Selcen Gür, “TES, kıdem tazminatı ile ilgili herhangi bir düzenleme veya tasarruf içermiyor” dedi.

İşveren katkısı da olacak

Hali hazırda çalışanın maaşından yüzde 3 kesilip OKS’ye aktarılması ve devlet katkısı da alması ile işleyen bu sistemin, yeni dönemde işveren katkısı da eklenerek ‘tamamlayıcı emeklilik sistemi’ haline getirilmesi öngörülüyor. Buna göre yeni sistemde çalışanın maaşından kesilecek yüzde 3’e artı olarak işverenin de belirli bir oranda katkı yapması ve devletin de bugün olduğu gibi katkı sağlamaya devam etmesinin planlandığına değinen Gür, “TES yürürlüğe girdiğinde kapsam dahilindeki tüm çalışanlar ‘Karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi ‘İsteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. Tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ilişkin hakları aynı şekilde korunacak. Kıdem tazminatına ilişkin hakları güvenceye alınan çalışanlar ‘Karma TES’e geçiş yapacak. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, getiri buna göre oluşacak” diye anlatıyor.

Maaşlarda bir kesinti olmayacak

Henüz 60 yaşını doldurmamış katılımcılara, talep etmeleri durumunda bir defaya mahsus olmak üzere evlilik, bir defaya mahsus olmak üzere işsiz kalınması, ilk konut edinimi ve ağır hastalık gibi sebeplerin her biri için, başvuru tarihindeki bireysel emeklilik hesabındaki birikim tutarının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım halinde kısmi çekiş hallerinin tamamı için her halükarda kısmi çıkış oranının yüzde 20’sini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek. ‘Cayma’ ve ‘ayrılma’ hakkı bulundurmayan bu sistemden tamamen çıkışın, emeklilik dönemi sona erdiğinde, çalışanın ölümü veya maluliyet durumlarında olacağını belirten Gür, şunları anlattı: “ Çalışan, emekli olduğunda kendisine bağlanacak aylık süresi bittiğinde sistemden çıkmış olacak. Kişi emekli olduğunda hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Bireysel fon hesabında kalan tutar aylık olarak ödenecek. Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde SGK’den emekli olacak, ayrıca 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak. Kişi, iki emekli aylığını da herhangi bir kesinti, oransal azalma olmadan aynı anda alabilecek. Çalışan adına ödenen katkılar kişinin bireysel fon hesabında yer aldığı için her çalışan emeklilik yaşını doldurduğunda hesabındaki birikime hak kazanmış olacak.”